ΒΙΒΛΙΟ

«Ζωή σαν κρύσταλλο» της Δέσποινας Χατζή: ‘Ενα βιβλίο «μεταξύ γυναικών» για… να «ξεστραβωνόμαστε» στο πώς μας βλέπουν…

Είχα πολύ καιρό να διαβάσω βιβλίο στα ελληνικά (αν και για να πω την αλήθεια, σπανίως διαβάζω σε αυτή γλώσσα, μόνο γράφω, όπως τώρα «καλή ώρα»…) και –ξαφνικά- μέσα σε μόλις λίγες ημέρες, διάβασα κιόλας τρία! Σε αντίθεση με κάποια άλλα από τα ενδιαφέροντα μου, όπως είναι π.χ. το Bollywood, το tango ή τα ταξίδια, δεν έχω γράψει ακόμη τίποτε για βιβλία. Για αρχή, δε θα γράψω για κάποιο βιβλίο από τα είδη που συνηθίζω να διαβάζω (λόγου χάριν ταξιδιωτικά, διεθνής πολιτική, λευκώματα, ασιατικό θέατρο, κ.λπ.) αλλά για ελληνική λογοτεχνία.
Το βιβλίο που διάβασα σήμερα, 480 σελίδες, χωρίς διακοπή για φαγητό, εργασία, ύπνο, κ.λπ. όπως συνηθίζω άλλωστε, ήταν το «Ζωή σαν κρύσταλλο» της Δέσποινας Χατζή.
Γιατί το διάβασα και κυρίως γιατί γράφω γι αυτό; Για δύο λόγους:
Ο πρώτος λόγος έχει να κάνει με το θέμα του: μια γυναικεία ματιά στις σχέσεις. Είναι ένα βιβλίο γραμμένο από γυναίκα και αναφέρεται στη γυναίκα. Άρα, ένα βιβλίο «χρήσιμο» για εμάς τους άνδρες, αφού το κεφάλαιο «γυναίκα» είναι από τα πιο σημαντικά στη ζωή μας. Τουλάχιστον για τους περισσότερους εξ ημών.
Καθώς λοιπόν επιδιώκω να «διδάσκομαι» από τις ίδιες τις γυναίκες τη γυναικεία φύση και ψυχισμό, δεν έχασα την ευκαιρία να διαβάσω ένα βιβλίο από το οποίο θα είχα να αποκομίσω γνώση μα να εμπνευστώ πάνω στο ζωτικό για εμάς τους άνδρες κεφάλαιο.
Στο «Ζωή σαν κρύσταλλο», η κεντρική ηρωίδα, η Χαρά, βλέποντας την κόρη της να είναι πια γυναίκα, αποφασίζει να της διηγηθεί τα γεγονότα της χρονιάς εκείνης που άλλαξαν τη ζωή της. Απεκδύεται λοιπόν τον ρόλο της μητέρας γιατί νιώθει την ανάγκη να την προστατεύσει από τη θλίψη που γεννιέται μέσα σε γυναίκες υποταγμένες σε ιδέες, σκέψεις, συναισθήματα, κοινωνικά μοντέλα και κανόνες που τους παραμορφώνουν το νου. Θέλει να την κάνει να νιώσει πόσο σημαντικό είναι ν’ ανακαλύψει κανείς την αλήθεια που κάνει τους ανθρώπους «να ‘χουν ζωή σαν κρύσταλλο». Αυτή άλλωστε ήταν και η ευχή που της έδωσε ο Ραμσής καθώς την αποχαιρετούσε, ο ηλικιωμένος Αιγύπτιος στο 12ο και τελευταίο, κεφάλαιο του βιβλίου…

Ιδού ένα απόσπασμα από το βιβλίο:

– Τι έλεγες για τους άντρες; τη ρώτησε η Αγάπη κάπως αδιάφορα, έτσι για να πει κάτι.
– Έλεγα πως τους συμπονώ κι αυτούς, όσο κι εμάς.
– Πως κι έτσι;
– Γιατί οι πληγές τους είναι βαθιές κι οι φυγές τους λίγες.
Διάφοροι άντρες πέρασαν απ’ το νου της Χαράς κι η ψυχή της πόνεσε. Άντρες που ποτέ δεν μπόρεσε να καταλάβει πόση ασθένεια ή πόση υγεία κουβαλούσαν. Το όριο μεταξύ υγείας κι ασθένειας φαντάζει μεταβλητό. Πότε παγιδεύονται από δω και πότε από κει. Η φύση τους είναι φτιαγμένη από το υλικό της απόδειξης, του μπορώ και του «αντέχω». Ακόμα κι η λαχτάρα τους να ερωτευθούν κατατρώγεται απ’ τη λαχτάρα ν’ αποδείξουν.
Δραματικοί ήρωες σ’ ένα σενάριο όπου ο ρόλος σπάνια ανταποκρίνεται στον ψυχισμό τους. Τους ορίζουν ερήμην τους πρωταγωνιστές κι εκείνοι αναζητούν μια θέση κομπάρσου που να δικαιολογεί αδυναμίες.
Την περηφάνια την έχουν κολλήσει πάνω τους και φαντάζει σαν άρρωστο μέλος του σώματος τους, που αρνείται πεισματικά να παραδοθεί σε οποιαδήποτε ιαματική δύναμη.
Τη σκληρότητά τους την πέρασαν σαν δεύτερη φύση, σαν με τη γέννηση, να τους ακρωτηρίασαν και τους δακρυϊκούς αδένες.
Η ενηλικίωση τους ακροβατεί επικίνδυνα, ο σωστός χρόνος του απογαλακτισμού θα αποφασίσει για όλα τα μετέπειτα συμπτώματα τους. Μια μέρα πάρα πάνω μπορεί να τους ορίσει για πάντα παιδιά, μια μέρα λιγότερη να ριζώσει μέσα τους την αιώνια αναζήτηση της μάνας.
Οι φυγές τους ελάχιστες κι ορθολογιστικές, ποδόσφαιρο, πολιτική, αλκοόλ και σεξ.. Φυγές αδιαμφισβήτητα σκληρές, χρησιμοποιούμενες με τη μορφή εμμονής για αποδυνάμωση κάθε συναισθηματικής τραγωδίας.
Κι είναι ν’ αναρωτιέσαι: Υπάρχει σωτηρία γι’ αυτό το φύλο; Ένα φύλο που παραμένει έγκλειστο στη φύση του, ένα φύλο που η κοινωνία το κρατά αγράμματο στον πόνο, γιατί δεν το αφήνει ν’ εμπλακεί σιγά- σιγά και διεξοδικά στο συνολικό πόνο του ανθρώπινου είδους.

Ο δεύτερος λόγος είναι η φιλοσοφική στάση απέναντι στη ζωή που τηρεί η ηρωίδα και ειδικά ιδέες που παραπέμπουν στη σοφία της ανατολής, χωρίς το οριενταλικό χρώμα της.
Κράτησα από το βιβλίο την φιλοσοφική διάθεσή του και για τον λόγο αυτό παραθέτω μερικά ενδεικτικά (τα περισσότερο αποφθεγματικά στην πολύ ζωντανή γραφή της Δέσποινας Χατζή) αποσπάσματα του :

«-Ο Αντώνης είναι από τις καλύτερες περιπτώσεις γιου κολλημένου στη μάνα του.
Γιατί;
– Γιατί το ξέρει και το δείχνει».

«…όσο για τη στρωμένη ζωή, φταίει ο οδοστρωτήρας…».

«…δεν ήταν πια απειθάρχητη από ανωριμότητα, αλλά από μια εσωτερική ανάγκη ν’ ανακαλύψει τις άγνωστες πτυχές του εαυτού της…».

«Αισθάνεται πως, για να βοηθήσει τα παιδιά, πρέπει πρώτα ν’ ανοίξει η ίδια πόλεμο με την υποκειμενικότητα της…».

«…Το γάμο τον αισθανόταν σαν μια επινόηση της κοινωνίας που σου οριοθετεί την αγάπη, σε περιορίζει να ζεις αποκλειστικά για τους «δικούς» σου ανθρώπους. Τα αισθήματα για τον υπόλοιπο κόσμο φαντάζουν περιττά, μια και σε τραβολογούν από δω και από κει, σου κλέβουν χρόνο κι εσύ έχεις αποκτήσει υποχρεώσεις…».

«-…Φθονώ τινί και απαρέμφατο σημαίνει αρνούμαι σε κάποιον να…
-Έτσι μπράβο, αυτό είναι. Ν΄ αρνείσαι να σου χαλάνε τη ζωή. Είτε αυτός είναι φίλος είτε δεσμός ή η μάνα σου και ο πατέρας σου. Αυτό κράτα, λοιπόν, για σήμερα: το φθονώ τινί και απαρέμφατο… Τέλος, τα ξέρεις. Κόψε τις ανασφάλειες.
-Θα βάλει τεστ, ρε γαμώτο, επέμεινε τρομαγμένο ο ανιψιός.
-Ε, και τι φοβάσαι; Μήπως χαλάσεις το δεκαοχτώ;».

«…Οι άντρες είχαν αναλάβει το ψήσιμο και οι γυναίκες έτρεχαν ν’ ευχαριστήσουν τους άντρες, που αυτό που έκαναν το έκαναν για να ευχαριστήσουν τις γυναίκες…».

«-Τι να κάνω; Με περιμένει η σύζυγός μου, εξήγησε εκείνος μ’ αυτό το κρυφό καμάρι που βγάζουν οι «σύζυγοι» όταν νιώθουν θιγμένοι απ’ την ερωμένη τους…».

«-Γιατί, όταν αφήνουμε τέτοια περιθώρια, είμαστε ύποπτοι, κάποιο ηλίθιο αντάλλαγμα ζητάμε για όλα αυτά. Ψυχολογικό; Πρακτικό; Ποιος ξέρει;
-Ναι παιδί μου, εγώ το επέτρεψα να γίνει αυτό. Σου βάζει κανείς αλυσίδες αν δεν απλώσεις τα χέρια;».

«-Αυτό σ’ έχει σώσει, κοριτσάκι μου… Ξέρεις να αναγνωρίζεις τη γελοιότητα πίσω απ΄ το σοβαρό».

Το βιβλίο κυκλοφόρησε ο «Εκδοτικός Οίκος Λιβάνη».

Κατηγορίες:ΒΙΒΛΙΟ, ZALMOXIS

Tagged as: ,

17 replies »

  1. καλη Κυριακή Ζάλμοξη,

    Εχω να διαβάσω ελληνική λογοτεχνία πολύ καιρό. Την τελευταία φορά διάβασα το 13ο υπόγειο του συνblogger Barouak, Βαγγέλη Μπέκα και ομολογώ ότι δεν με απογοήτευσε καθόλου. Εκείνο που με ενοχλεί είναι οι πολλές σελίδες έτσι για τις πολλές που συνηθως είναι ακατάληπτη φλυαρία.

    να δούμε όμως και την κυριά Χατζή.

  2. @ monahikoslikos,

    ναι μωρέ, πού να τρέχεις τώρα…
    «Εσωτερική πληροφόρηση»: πάντα κάτι κερδίζεις.
    Και -όπως θα έλεγε ο Σωκράτης αν τον ενδιέφερεν οι γυναίκες- «πάντοτε μαθαίνουμε γι αυτές»…

  3. @ ange-ta,
    καλή Κυριακή και σε σένα!
    Είδα το νέο κείμενό σου, για τις «φούσκες», έπιασες ένα πολύ ιδιαίτερο θέμα από μια διάσταση που πολλοί δεν της δίνουν σημασία, παρά τη σπουδαιότητά της.

    Μέσα στην εβδομάδα θα πιάσω το «El Patron. Vida e la muerte de Pablo Escobar» του κολομβιανού δημοσιογράφου Luis Canon (εξπέρ σε θέματα όπλων, ναρκωτικών, οργανωμένου εγκλήματος κ.λπ.) στη Λατινική Αμερική κι έχει βραβεττεί σχετικά,

    Η γερμανική περίληψη αν σε ενδιαφέρει, μπαίνοντας στο amazon.de:

    ¨»…Die Biographie des im Dezember 1993 von der Polizei erschossenen kolumbianischen Drogenk÷nigs Pablo Escobar. Wer war dieser Mann, der in seiner Heimat verehrt, geliebt und geha˜t wurde? Der kolumbianische Journalist Luis Canon hat unter Lebensgefahr recherchiert. Er beschreibt den Aufstieg eines Mannes aus einfachsten Verh„ltnissen…

  4. Συγνωμη κιολας για αυτό που θα πω αλλά τα βιβλία και οι γενικολογίες τυπου πως «μασ βλέπουν οι άντρες οι γυναίκες τα παιδια κτλ ειναι παπαρολογίες,. Αντι να κατηγοροιοπόιούμε καλύτερα είναι να κρίνουμε τον καθε άνθρωπο ξεχωριστά για αυτό που είναι απροκατάληπτα από το φύλο του. Αυτες οι γενικέυσεις και τα στερεότυπα ειναι άλλωστε αυτές που εξαρχής οδηγούν σε παρεξηγήσεις και μασ δημιουργούν το βάρος της ευθύνης να ανταπεξέλθουμε σε ρόλους προκαθορισμένους. Αν και 24 έχω γνωρίσει αγόρια με ευαισθησία ευγένια και ωριμότητα που δεν φοβούνται να την δείξουν αν και είναι «κόντρα στο αντρικό πρότυπο» και γυναίκες αδιστακτες και τουμπαλιν. Οκ η ικανότητα να καταλαβαίνεις το αλλον empathy που λένε και οι Αγγλοι ειναι μεν εμφυτη και ποκίλει από ατομο σε άτομο αλλά καλλιεργείται.( Και ναι είμαι γυναίκα και για αυτό φλυαρώ-ορισμένα στερεότυπα ειναι σωστα. Δυστυχως)

  5. eleni,

    πρόκειται για ένα μυθιστόρημα από τιο οποίο ο καθένας καταλαβαίνει, εμπνέεται και κρατά αυτό που θέλει. Άλλος θα κρατούσε το κλίμα μιας εποχής. Άλλος, τις σχέσεις μέσα σε μια οικογένεια. Εγώ με την υποκειμενιή ματιά του αναγνώστη κράτησα τη γυναικεία ματιά (για να μη θεωρηθεί κιόλας ότι το βιβλίο ανήκει στην κατηγορία «η γυναικεία ματιά στον άνδρα σε 10 απλά μαθήματα»).

    εποχή

  6. Rodia,

    χα-χααα! γέλασα με τον υπότιτλο: «Ένα σατιρικό εγκώμιο στην αντρική ανωριμότητα. Ουσιαστικά μια έμμεση παραδοχή της γυναικείας υπεροχής».
    Δείχνει ευφυές και ειλικρινές!

  7. @ ange-ta,

    Πρόκειται στην ουσία για την βιογραφία του κολομβιανού νονού και μεγαλοναρκεμπόρου Pablo Escobar. Το διαβάζω τώρα, διότι είχα αφήσει στη μέση μια γενικότερη μελέτη για το Medellin (στην οποία εννοείται πως θα αναφερθώ ιδιαίτερα και στον Μποτέρο) και ό,τι γράψω για τον «Patron» μάλλον θα το εντάξω σε κείμενο για την πόλη αυτή.
    Ήταν όπως ξέρεις ναρκοβαρώνος που μπλέχτηκε με πολιτική, τρομοκρατία, ένα δίκτυο διακίνησης κοκαίνης από περού και βολιβία μέσω κολομβίας και μέχρι Μεξικό και ΗΠΑ. Και βέβαια, έχουν ενδιαφέρον περιστατικά όπως π.χ. η συνεργασία του με αριστερά εξτρεμιστικά κινήματα (κάτι που στη λογική των ευρωπαίων που δεν είναι εξοικειωμένοι με την λατινοαμερικάνικη πραγματικότητα και δη της Κολομβίας, ακούγεται είτε σαν θολούρα είτε σαν προβοκάτσια ή πρακτοριλίκι) όπως π.χ. όταν το 1985 μπήκε με μαχητές της οργάνωσης 19 Απρίλη στο κτίριο του Ανωτάτου Δικαστηρίου και εκτέλεσαν σχεδόν τους μισούς νόμιμους μαφιόζους (δικαστικούς) οι οποίοι καταρτιζαν εκείνη την ώρα το νέο σύνταγμα της χώρας κατ΄ εντολή και καθ’ υπαγόρευση των Αμερικανών!

  8. @ kelly alamanou,

    μιας και αναφέρθηκες στον Σιντάρτα, θα σου απαντήσω στο θέμα της ωριμότητας πως από τη στιγμή που οι συνειδήσεις είναι εγκλωβισμένες στην προσωπικότητα, ο ρόλος της γυναίκας είναι απείρως δυσκολότερος, ακριβώς επέιδή ωριμάζει ταχύτερα. Είτε προσανατολιζόμενη προς την μάγια είτε προς την μόκσα για να θυμηθούμε και το αντίστοιχο λογοπαίγνιο της Κασσιανής. Προς τα πού; Εδώ ακριβώς επιζητείται η υπέρβαση του φύλου της από την γυναίκα.

  9. Οι γυναικες ειμαστε πιο πολυτεχνες απο εσας τους αντρες. Προσθεσε και σ αυτο μια δοση ευαισθησιας ή τασης για κλαψα και εχεις την εικονα.
    Εκεινο που με λυπει περισσοτερο ειναι η εικονα του ιδεατου που εχει κτιστει (απο ποιον αραγε?) και εχει προστεθει στις ατελειωτες ανησυχιες μας: η ομορφια που δε φθειρεται απο το χρονο. Εκει σκονταψαμε και τα καναμε κωλο.
    Οι αντρες εχετε διαφορετικους ρολους και ζητουνται αλλα πραγματα απο εσας. Πιστευω ομως, οτι ισορροπησατε καλυτερα σ αυτες τις απαιτησεις απο εμας.
    Ψηφιζω αντρες. (ή αλλιως, θα ηθελα να ημουν αντρας).

  10. ντιγράφω από την παρουσίαση που έκανα στο μπλογκ μου:

    Το βιβλιαράκι με το χαριτωμένο τίτλο «Οσα δεν θέλετε να ξέρετε για τους άντρες» του Σωκράτη Αντωνίου (επίσης μπλόγγερ) ήταν μια έκπληξη για μένα, επειδή, πέρα από γλαφυρά καλοκαιρινό -δλδ, ελαφρύ- έκρυβε μικρά διαμαντάκια, όπως π.χ. στη σελ. 67-68 –>>
    Σε μια μάχη σώμα με σώμα υπάρχουν στιγμές κορύφωσης, όπου δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τα κορμιά των παλαιστών. Ποιανού είναι αυτό το χέρι, σε ποιον ανήκει εκείνο το κεφάλι; Εχουν γίνει ένα καθώς κυλιούνται στο χώμα σφιχταγκαλιασμένοι σαν μανιακοί εραστές. Αυτό σε κάνει να σκεφτείς ότι ο δυτικός άντρας πλακώνεται στους δρόμους για ακόμα ένα λόγο: του λείπει η αληθινή φιλία και η αντρική σωματική επαφή. Καθώς έχει ανατραφεί για να δείχνει παντού και πάντα «ματσο», δεν μπορεί να μιλήσει με τους φίλους του καρδιακά, διστάζει να τους αγγίξει, να τους χαϊδέψει αδελφικά τα μαλλιά, να τους αγκαλιάσει, κατατρύχεται συνεχώς από ομοφοβία. Ποτέ δεν λέει «Σ’ αγαπώ, μου έλειψες», αγκαλιάζοντας το φίλο του όταν συναντηθούν. Αλλά φαίνεται ότι κάθε άνθρωπος, εκτός από τη σωματική επαφή σεξουαλικής υφής έχει ανάγκη και από ένα πατρικό χάδι, ένα αδελφικό φιλί, ένα συναδελφικό χτύπημα στην πλάτη, μια θερμή χειραψία, ένα φιλικό αγκάλιασμα. Και αυτό οι δυτικοί άντρες το στερούνται πολύ από μικρά παιδιά.

Σχολιάστε